Emoties, om goed te gedijen in het leven
Je bent geboren met de bijzondere kwaliteit dat je van alles kunt voelen. We noemen dit je aangeboren gevoelssysteem. Dit houdt natuurlijk in dat je, naast blijdschap, ook emoties, zoals verdriet, boosheid, angst kan voelen. En dat is niet voor niks. Om goed te kunnen gedijen in het leven hebben we als mens emoties nodig. Zo maakt angst ons alert en waarschuwt je voor gevaar. Boosheid, vertelt je dat je grens wordt overschreden en zorgt ervoor dat je voor jezelf kunt opkomen. Verdriet, helpt ons om gebeurtenissen emotioneel te verwerken. En blijdschap en geluk maakt het leven direct een stuk fijner.
Je gevoelssysteem werkt alleen optimaal als je bereid bent om al deze emoties toe te staan. En daar gaat het ergens, nadat je geboren bent, bij de meeste mensen mis. Blijdschap en geluk voelen wil bijna iedereen wel, maar alle andere emoties zijn vaak minder welkom. Waarom dat zo is, kan heel veel verschillende oorzaken hebben.
Bijvoorbeeld, je ouders lieten geen of nauwelijks emoties zien, en daardoor heb je dit zelf ook afgeleerd. Baby's kopieëren het gedrag van hun ouders, dus al heel vroeg neem je de wijze waarop met emoties wordt omgegaan van je ouders over.
Onverwerkte emoties van ouders
We beschuldigen niemand, want het niet toestaan van emoties door ouders is meestal goed te verklaren. Angst, verdriet of boosheid van kinderen, raken de onverwerkte emoties van de ouders zelf en dat voelt dan dermate onprettig dat die automatisch hun kind afremmen in het voelen van hun emoties.
Het kan ook zijn dat je als kind opgroeit met angst en de sfeer onveilig is, waardoor je liever niks wil voelen en als overlevingsmechanisme een muur om je heen hebt gebouwd. En doordat je uit je gevoel bent gegaan, kwam je vanzelf in je hoofd terecht.
Professioneel uitschakelen van emoties
Naast de ervaringen in je jeugd kun je ook later in situaties terecht zijn gekomen waardoor je je hebt afgesloten voor je gevoel. En zelfs als je redelijk oké bent in je gevoelsbeleving, kun je vanwege je professie hebben aangeleerd om je emoties uit te schakelen. Als je in je werk met stressvolle, gevaarlijke of zelfs levensbedreigende situaties te maken hebt, zul je om dit werk te kunnen uitvoeren je gevoel tot zeker hoogte uitschakelen. Bekende voorbeelden hiervan zijn militairen, politie-, ambulance-, spoedeisende hulp- en brandweer personeel. Beroepen waarin je moet functioneren en schakelen zonder je emotioneel te laten beïnvloeden door wat je ziet en meemaakt. Precies de beroepen waarin PTSS (post traumatische stress stoornis) - zeker in verhouding tot andere beroepsgroepen - veel voorkomt.
Het gevoel moet worden uitgeschakeld om het werk te kunnen uitvoeren. Emoties worden weggeduwd, dus het natuurlijke systeem dat je als mens hebt meegekregen om het leven aan te kunnen, kan dan niets voor je betekenen. En later, als het werk klaar én een moment van rust daar is, kunnen de emoties van daarvoor toch ineens omhoog komen. Logisch dat dit zwaar is en veelal ongewenst. Want de emoties die omhoog komen, roepen herinneringen op. Herinneringen waar je liever niet mee geconfronteerd wil worden. Het wegduwen zorgt ervoor dat je ook achteraf de heftige situaties emotioneel niet te boven kunt komen en dit zal je vroeg of laat in de weg gaan zitten. Ons menselijke systeem is er namelijk op ingericht om wél te voelen omdat dit nodig is om emoties te verwerken. Het verwerken van emoties van aangrijpende levensgebeurtenissen is de enige manier om (zeker op lange termijn) goed te kunnen gedijen in het leven.
Hoe zet je je gevoel weer aan?
Vroeg of laat komen weggeduwde emoties toch omhoog. Je wordt daar dan door overvallen en dan komt het meestal ongewenst. Voor je welzijn (zeker op lange termijn) is het nodig dat de weggestopte emoties wel naar de oppervlakte komen. Als je dan het vertrouwen zou hebben dat je dit aankunt en daardoor elke emotie in je lijf durft toe te staan, kan die emotie - sneller dan je je kunt voorstellen - als vanzelf uit je verdwijnen. Het grote voordeel hiervan is dat de omhoog komende emotie je de mogelijkheid biedt je verleden emotioneel te verwerken. Juist omdat het vertrouwen dat je dit aankunt, meestal ontbreekt, worden gedachten aangemaakt die emotionele angst en paniek creëren. Deze angst en paniek zijn dan nieuw en komen bovenop de oude omhoog komende emoties.
Als je kampt met (veel) onverwerkte emoties, is het hard nodig dat je in een veilige omgeving leert dat het voelen van oude emoties niet gevaarlijk, maar juist bevrijdend werkt. Het is hierbij belangrijk om je niet-helpende-gedachten te stoppen en je aandacht alleen maar op de, door de emotie voelbare lichamelijke sensaties te richten die door je lijf bewegen. Als je leert dat dit echt oké is, kunnen de oude emoties je lichaam verlaten. Zodra die uit je lichaam zijn bewogen, heb je die emoties verwerkt. Zo leeg je je rugzak.
Je kunt dit of zelf thuis doen aan de hand van ons online programma Van Gedachten naar Gevoel, of als dit nog te spannend is eerst bij ons in de praktijk komen, waar we je bij het voelen van je onverwerkte emoties kunnen begeleiden. Zodra je dit eenmaal te pakken hebt, heb je de tool in handen om jezelf van al je opgekropte emoties te bevrijden en jezelf hiervan schoon te maken. Dan voelt het (weer) veilig om je gevoel aan te hebben staan, wat op alle fronten je leven zal verrijken.
